Okumak ya da okumamak...
Okuyan ve sorgulayan camianın popüler konularından biri İsmet Özel... Yıllardır İsmet Özel okumak ve onu anlayamamak diye bir şey vardı. Çok kitap okuyan büyüklerimiz bile "Güzel yazıyor ama anlayamıyoruz" diyorlardı. Daha anlaşılabilir yazılar yazmasını isteyenlere, "Ben sizin seviyenizde yazamam. Siz beni anlamak için neden benim seviyeme çıkmıyorsunuz?" diye sitem ederdi kendisi.
O zamandan şimdiye değişen ne oldu? Okudukça genleşerek algılarını tek boyutun dışına çıkaramayan insanların, derinlik ve irtifa olmadan İsmet Özel'i ve daha birkaç ufuk insanını anlayabilmesini beklemek imkânsız... Erbakan Hoca'yı anladığını iddia edenler ne kadar da cüretkâr... Cahil cesur olurmuş.
Okuma gruplarına devam eden üniversite mezunu gençler var. Ciddi ciddi kitap okuyorlar. Birkaç ay evvel Batı Medeniyetiyle Doğu Medeniyetinin Münasebeti başlığı temelli okumalar yapmışlar. Kendi aralarında tartışmışlar. İngiliz edebiyatı temelinde genelde Doğu-Batı edebiyatı eleştirisi üzerine sohbetlerine katılmamı rica ettiler.
Ne okuduklarını sorduğumda, bir çırpıda akla gelecek yerli ve yabancı yazarlardan bahisle Batıyı ve Doğuyu anlamalarına yardımcı olacak kanaate sahip olduklarını ifade ettiler. Yani karşımda 'Batı'dan haberdar' bir kitle olacağı ima edilmiş oldu. İncil okuyup okumadıklarını merak ettim. "Ağabey" dedi, "biz daha Kur'an-ı Kerim'i doğru dürüst okuyamıyoruz. Sen İncil'den bahsediyorsun."
Peki, sevgili kardeşim, İncil'i okumadan, Hıristiyanlığı anlamadan, hatta Tevrat'ı okumadan Batı'yı nasıl anlayabileceğini izah edebilir misin bana? Yunan ve Roma mitolojisinden haberdar mısın? Avrupa'nın pagan dinlerine dair ne biliyorsun? Eğer koskoca bir medeniyeti tartışacaksak, onun arka planını oluşturun temel değerleri bilmemiz gerekmiyor mu?
Ya tarih? Alman, Fransız, İngiliz, İskandinav, Baltık ve Balkan tarihinden neyi biliyorsun? Bizi fazlasıyla ilgilendiren Rus tarihi hatta aynı topraklarda yaşadığımız Bizans'a dair ne biliyorsun? Avrupa tarihi deyince Viyana kapılarına dayanmamızı, bir emirle Fransa'da dansı yasaklamamızı mı anlıyorsun? Ciddi bir iş yaptığın iddiasındaysan, konuştuğun medeniyetin 'ne' olduğundan haberin olmalı.
Avrupa'nın mimarisine, resmine, tiyatrosuna, şiirine dair ne konuşacağız. Daha Türkiye'de herhangi bir tiyatro oyunu izlememiş kardeşimle Avrupa kültürü için çok önemli olan hangi tiyatro oyununu yahut yazarını ve bunların Avrupalılık kültürüne hangi etkilerini konuşacağız. Hangi İsmet Özel'i hangi Cemil Meriç'i anlayacağız?
Batı karşısında kendini nasıl konumlandıracaksın. Doğu'ya dair ne biliyorsun? İran tarihi mi okudun, Hindistan tarihi mi? Daha Türk tarihini baştan sona okumamış kardeşlerle hangi doğuyu konuşacağız? Doğuyu şekillendiren Hint ve Çin kültürüne ve felsefesine dair herhangi bir malumatımız olmazsa... Arapça ve Farsça'ya yakınlık sağlayamamışsak... Hadis usulü, Tefsir usulü, Kelam ve Siyere dair bilgimiz kulaktan dolma şeylerin ötesine geçmiyorsa... Kur'an mealini dahi baştan sona okuyamamışsak henüz...
Önce onlarca yılını verip bilgi biriktirecek, görgü sahibi olacaksın. İmkânın varsa Doğudan ve Batıdan ülkeleri gezeceksin. İnsanları tanıyacaksın. Ondan sonra oturacağız Doğuyu ve Batıyı bırak, Güneyi ve Kuzeyi de konuşabileceğiz.
Yorumlar
Yorum Gönder